Yaşlı Bakım Programı
Bilim ve teknolojideki ilerlemelerle sağlık alanındaki çalışmalar insanların yaşam sürelerini uzatmıştır. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO), yaptığı yıllık yaşam süresi istatistiklerinde Türkiye’de 2012 yılında doğan birinin, 1990’da doğanlara göre 10 yıl daha fazla yaşayacağı ortaya çıkmıştı. WHO istatistiklerine göre, son 20 yılda Türkiye’de ortalama yaşam süresi 75 yıla çıkarken, Türk kadınları 78 yıl, erkekleri ise 72 yıl yaşadığı belirlenmişti. WHO Sağlık İstatistikleri ve Enformasyon Sistemleri Bölümü Başkanı Ties Boerma, Türkiye’nin, dünya genelinde ortalama yaşam süresi istatistiklerine bakıldığında, en fazla gelişme gösteren ülkelerden biri olduğunu belirtmiştir. Birinci Türkiye Yaşlılık Raporunda Türkiye’nin uygulayacağı sosyal politikalarda en büyük rakibin demografik değişimlerin devamlı yaşlılar lehine geliştiklerinden 50 yılda yaşlıların sayısı ve oranının aşırı hızla yükseleceği, yapılan hesaplamalar sonucunda 2020’li yıllarda yaşlı sayısının 3 misli artacağı ve 21. Yüzyılda Türkiye’nin en büyük probleminin toplumsal yaşlanma olacağı belirtilmiştir.
Bu alanda Yaşlı bireylerin yaşlanma ile ortaya çıkan fiziksel, ruhsal ve sosyal yetersizliklerinin azaltılmasına katkı sağlamak amacıyla tıbbi ve sosyal bakım hizmeti verebilecek ara eleman ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu nedenle programdan yararlanacak öğrencilerin, yaşlı bakım hizmeti konusunda gerekli bilgi, beceri ve değerleri bütünleştirip, özümseyerek; kamu alanı, özel alan ve sivil toplum örgütlerinde yaşlı bakım hizmetini uygulayıcı ve geliştirici niteliğe sahip yetkin bir yaşlı bakımı teknikeri olmalarını sağlamak programın temel amacını oluşturmaktadır. Sağlık meslek lisesi mezunu öğrenciler bu programı tercih edebilirler. Yaşlı bakımı programı iki yıllık ön lisans eğitim-öğretimi kapsamaktadır.
Eğitimin Esasları
Yaşlı bakımı programının eğitim esaslarını; yaşlının temel özelliklerini ve gereksinimlerini bilme ve bu doğrultuda yaşlının ihtiyaçlarını karşılama becerisi kazanma, aynı zamanda da yaşlıya bütüncül yaklaşabilme yetisi oluşturmaktadır.
- Yaşlı bireylere beslenme, genel vücut temizliği, hareket, uygun yatak pozisyonu vb. temel gereksinimlerini karşılayacak bakım hizmeti verir,
- Yaşlının hekim tarafından planlanan tedavisinin uygulanmasını sağlamak için enjeksiyon, pansuman, yara bakımı, sonda bakımı vb. tıbbi girişimleri yapar, ilaç tedavilerini uygulanmasına yardımcı olur.
- Yaşlının tansiyon, ateş, nabız, solunum gibi günlük sağlık göstergelerinin kontrolünü yapar,
- Yaşlı bireylere acil durumlarda ilkyardım kurallarını uygular.
- Yaşlı bireylerin sosyal yönden desteklenmeleri ve özgüvenlerini kazanmaları için uğraş terapi programları planlar, uygular ve katılımı sağlar,,
- Sosyal ve fiziksel rehabilitasyona gereksinimi olan yaşlılara planlanan programların uygulanmasında yardımcı olur,
- Yaşlı bireylerin birbirleriyle ve toplumla olan iletişimlerinin artırılmasına yardımcı olur,
- Sosyal ve ekonomik yoksunluk içinde bulunan yaşlılara yol gösterici olur,
- Yetişkin psikolojisi konusunda kendini yetiştirir.
Mezunların İstihdam Alanları
Programdan mezun olanlar “Yaşlı Bakımı Teknikeri” ünvanı almaktadırlar. Mezunlar; yaşlı bakım hizmetlerinin yürütüldüğü Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, belediyeler, hastaneler, huzurevleri, yaşlı bakımevleri, güçsüzler yurdu, yaşlı için gündüz merkezleri, hospice (terminal dönemde bakılan yaşlı bakım evi), sağlık birimlerindeki yaşlıya yönelik uygulamalar, evde bakım hizmetleri, yaşlının evini düzenleme, korumalı meskenler gibi yerlerde uzman gözetiminde çalışabilirler.
Mesleğin Gerektirdiği Özellikler
Yaşlı hizmetleri bakımı meslek elemanı olmak isteyenlerin;
- Yaşlı insanlara hizmet etmeyi seven ve onlarla birlikte olmaktan hoşlanan,
- İnsan sağlığı ve biyolojiye ilgili,
- Yaşlı ve yakınlarıyla empati kurabilen ve onların duygu ve düşüncelerini anlayabilen,
- Sevecen, hoşgörülü, sabırlı, güler yüzlü,
- Bir işi planlayabilen ve uygulamaya koyabilen,
- Coşkulu, dikkatli ve işine özen gösteren,
- Sorumluluk sahibi, işbirliğine ve kişisel gelişime açık,
- Ruhsal ve fiziksel rahatsızlığı olmayan kimseler olmaları gerekmektedir.
Meslek Eğitimine Giriş Koşulları
Bunun için bu kişilerin ÖSYM Başkanlığınca yapılan Öğrenci Seçme Sınavına girmeleri ve klavuzda belirtilecek olan ilgili alandan yeterli puanı almaları gerekir.
- Bu eğitimi alabilmek ve uygulamaları icra edebilmek için her türlü koşullarda fiziki ve sosyal performansı gerçekleştirebilecek psikolojik ve bedensel sağlığa sahip ve görev yapabilirliği konusunda sağlık heyeti raporu istenir.
Meslekte İlerleme
“Yaşlı Hizmetleri Bakımı ” önlisans programını başarı ile bitirenler, ÖSYM tarafından yapılan Dikey Geçiş Sınavında başarılı olmaları halinde Beslenme ve Diyetetik, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Hemşirelik, Hemşirelik ve Sağlık Hizmetleri lisans programlarına kontenjan dahilinde dikey geçiş yapabilirler. Yaşlı Hizmetleri Bakımı Meslek elemanı olarak işe başlayanlar başarı durumlarına göre çalıştıkları kurum ve kuruluşlarda yönetim kademelerinde yer alabilir ya da kendi işyerlerini açabilirler. Konusu ile ilgili tecrübelerinin olması ve kendilerini geliştirmiş olmaları iş bulma imkanına ve iyi ücret almalarına katkıda bulunur.